ระบบเรียกรถมารับไปส่ง แต่มีการเลี้ยวเข้าไปรับใครไม่รู้ระหว่างทางด้วย!

บริการขนส่งสาธารณะคล้าย ๆ แท็กซี่ผสมรถตู้ สำหรับผู้สูงอายุ ที่จะแวะเลี้ยวไปรับลูกค้าคนที่สองที่สามด้วย

ประเทศเดนมาร์กที่กำลังเข้าสู่สังคมสูงวัยเช่นเดียวกับหลายประเทศทั่วโลก มีบริษัทซอฟต์แวร์ FlexDanmark ซึ่งอยู่ภายใต้หน่วยงานรัฐด้านคมนาคมส่วนภูมิภาคห้าภูมิภาคทั่วประเทศเดนมาร์ก เป็นผู้สร้างอัลกอริธึมเพื่อให้บริการขนส่งมวลชนที่มีเป้าหมายเพื่ออำนวยความสะดวกแก่ผู้ที่เคลื่อนไหวลำบากที่อยู่ในชนบทของเดนมาร์ก เช่น ผู้สูงอายุ ผู้พิการ ผ่านเครือข่ายรถ FLEXtrafik

ในทางปฏิบัติทุกคนสามารถใช้บริการได้ เพื่อเป็นหลักประกันในการเข้าถึงบริการต่าง ๆ ของรัฐ รวมถึงการศึกษา การแพทย์ และวิถีชีวิตที่กระฉับกระเฉงจากการได้ออกไปข้างนอก 

ด้วยระบบที่สามารถไปรับได้ถึงหน้าบ้าน สำหรับผู้สูงอายุและผู้พิการรถที่ไปรับมีลักษณะคล้ายรถตู้ที่มีประตูด้านข้างผสมกับรถสองแถวติดแอร์ที่มีประตูด้านหลัง ซึ่งมีอุปกรณ์ทางลาดให้รถเข็นของผู้สูงวัยหรือผู้พิการขึ้นไปได้ สามารถเรียกรถผ่านโทรศัพท์และช่องทางออนไลน์

แม้จะเป็นบริการที่เรียกมารับและกำหนดจุดหมายได้เหมือนแท็กซี่ แต่การสามารถแวะไปรับลูกค้ารายอื่น ๆ ในละแวกเดียวกันในเส้นทางที่ปราศจากรถประจำทาง ซึ่งระบบนี้เรียกว่า (demand-responsive transport - DRT) ประกอบกับที่รัฐบาลเดนมาร์กลงทุนกับบริการสาธารณะอยู่แล้ว จึงทำให้ลูกค้าของระบบนี้จ่ายราคาถูกกว่าแท็กซี่ 

ระบบ DRT มาแทนที่ระบบรถโดยสารประจำทางในเดนมาร์กที่ต้องประสบกับต้นทุนที่สูงขึ้นเรื่อย ๆ เพราะประชากรในชนบทเบาบางลง  เนื่องจากคนวัยทำงานหลั่งไหลเข้าไปทำงานในเมือง และเด็กเกิดใหม่ก็น้อยลง  

สอดคล้องกับการศึกษาของกลุ่มความร่วมมือเพื่อการพัฒนาเศรษฐกิจ (OECD) ที่ศึกษาประสบการณ์ของ ฟินแลนด์ สหราชอาณาจักร นอร์เวย์ ฝรั่งเศส ญี่ปุ่น และงานวิจัยอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง ซึ่งรายงานของ OECD สรุปออกมาว่าทั่วโลกก็เป็นคล้าย ๆ กัน ที่รถประจำทางชนบท หากจะทำให้ทั่วถึง ต้องใช้ต้นทุนบริหารจัดการค่อนข้างสูง ทั้งในความหมายที่รัฐสนับสนุนหรือเงินที่ประชาชนจ่าย

แม้แต่ในรัฐสวัสดิการกลุ่มเดียวกับเดนมาร์กอย่างประเทศนอร์เวย์ ซึ่งก็เป็นหนึ่งในประเทศรัฐสวัสดิการที่โดดเด่นของโลก ในรายงานเกี่ยวกับผู้สูงวัยเปรียบเทียบคนที่อยู่ในเมืองกับชนบท โดยได้กล่าวถึงงานศึกษาระดับนานาชาติปี 1998 และ 2016 ก็พบปัญหาคล้ายคลึงกับนอร์เวย์ อย่างการขาดแคลนขนส่งมวลชนในชนบทมักจะมีผลกระทบต่อผู้สูงวัยที่ยากจน และยังสัมพันธ์กับความโดดเดี่ยวของผู้สูงวัยในชนบท โดยเฉพาะคนที่ไม่ขับรถหรือไม่ค่อยมีโอกาสได้นั่งรถที่คนอื่นขับ ซึ่งจะไปจำกัดโอกาสการได้เข้าสังคม โดยผลสำรวจของรายงานปี 2018 นี้ก็พบว่าผู้สูงวัยในประเทศ ‘นอร์เวย์’ ที่อาศัยอยู่ในเมือง มีความพึงพอใจต่อระบบขนส่งมวลชนมากกว่าผู้สูงวัยในชนบทมาก อีกประเทศรัฐสวัสดิการในกลุ่มเดียวกันอย่าง ‘สวีเดน’ ในงานศึกษาปี 2018 ก็ยังพบว่าสำหรับผู้สูงอายุในชนบทของสวีเดนนั้น รถยนต์เป็นสิ่งที่จำเป็นต้องมี 

ซึ่ง AARP องค์กรด้านนโยบายในสหรัฐฯระบุว่าโครงข่ายรถโดยสาร FLEXtrafik ของ FlexDanmark เป็นโครงข่าย DRT ที่ใหญ่ที่สุดในโลก ในเรื่องคุณภาพนั้นรัฐบาลเดนมาร์กได้ให้เอกชนเป็นผู้ดำเนินการ ปัจจุบันมีเอกชนประมาณ 550 รายที่กำลังแข่งขันกันเองผ่านระบบของ FlexDanmark โดยได้ให้บริการปีละเกือบ 6 ล้านเที่ยว ซึ่งมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นจากที่ปี 2015 ทำได้ 5.4 ล้านเที่ยวแก่ผู้โดยสาร 2.4 แสนคน ด้วยรถโดยสารกว่า 5 พันคัน 

อ้างอิง

1. OECD/ITF 2017 - SHAPING THE RELATIONSHIP BETWEEN PUBLIC TRANSPORT AND INNOVATIVE MOBILITY

2. LIMIT 4 LIFE - การเพิ่มขนส่งสาธารณะใน 'ชนบท' ตัวอย่างต่างประเทศ

3. European Countryside 2018 - AGEING IN NORWEGIAN RURAL AND URBAN COMMUNITIES 

4. MDPI 2019 - How May Public Transport Influence the Practice of Everyday Life among Younger and Older People and How May Their Practices Influence Public Transport?

5. AARP 2018 - FlexDanmark Optimizes Scandinavian Software Solution toDeliver Efficient, High Quality Transportation to Its Citizens

ที่มาภาพ 

1. Vimeo - FlexDanmark: Transportation for All

2. AARP - FlexDanmark Optimizes Scandinavian Software Solution to Deliver Efficient, High Quality Transportation to Its Citizens

3. AARP Journal - FlexDanmark Optimizes Scandinavian Software Solution toDeliver Efficient, High Quality Transportation to Its Citizens


โดย ฐานันดร ชมภูศรี